Garuda (Hint Mitolojisi)

Garuda, Hint Mitolojisinde Vişnu’nun üzerine bindiği altın gövdeli bir kuşun adı olup yılanların düşmanı, kuşların kralı olduğuna inanılır. Adı Sanskritçe “kanat” anlamına gelen yaratık, insan bedeni üzerinde bir kartalın gagası ve kırmızı renkli kanatlarına sahiptir.

Garuda’nın gövdesi güneşi kapatacak denli büyük, pençeleri bir fili kaldıracak denli güçlüdür. Garuda’nın parlaklığından dolayı ateşin vücut bulmuş hali olduğuna da inanılmakta, Vedalarda güneşin Garutmat adıyla da anılması bu düşünceyi doğrulamaktadır.

Kaşyapa ile Dakşa’nın kızı olan Garuda’nın Vinata’dan doğmuş, Unnati adlı bir karısı ve Sampati adlı bir de oğlu olan yarı kuş yarı insan bir yaratık olarak tasvir edilmiştir. Garuda annesini özgür bırakmak için tanrılardan Amrita’yı çalmışsa da İndra’ya yenilip geri vermek zorunda kalmıştır.

Naga olarak geçen yılan insanlar ırkının ölümcül düşmanı olup, her gün bir yılan yakalayıp yiyen yaratık bir Budist prens tarafından eğitilerek bu alışkanlığından kurtulmuştur. Bununla birlikte Mahabharata destanına göre tanrı Vişnu canavara rahiplere dokunmamak şartıyla kötü adamları yeme izni vermiştir. Bir keresinde bir Brahman ile karısını yutmuşsa da adam kuşun gırtlağını öylesine yakmıştır ki ikisini de kusmak zorunda kalmıştır. Bazı söylencelerde Garuda’nın at veya kuş formunda tasvir edilen Tarkşya adlı varlığa dönüştüğü bazılarında ise bu varlığına Garuda’nın babası olduğu anlatılmıştır.

Garuda günümüz tapınaklarında insan bedenli, kolları ve bacakları olan, beyaz yüzlü, kırmızı kanatlı, altın gövdeli kuş kafalı bir yaratık olarak tasvir edilmekte dahası Tayland hanedanın sembolü kabul edilmektedir. Garuda, Garutman (Kuşların Lideri), Pannaga-nasana (Yılan Katili), Sarparati (Yılanların Düşmanı), Taraswin (Hızlı) ve Vişnu-ratha (Vişnu’nun Aracı) lakaplarıyla tanınmaktaydı.

Güneşle ilişkilendirilen Garuda Budizm’de kuş benzeri yaratık ırkının adı olup, Gautama’nın geçmiş bedenlerinden birisinin bunların kralı olduğuna inanılmaktaydı.

Kaynak: Özhan Öztürk. Dünya Mitolojisi. Nika Yayınları. Ankara, 2016